W zasadzie każdy kraj ma w swojej kulturze zakorzenioną konsumpcję herbaty, a japońska Matcha zyskała sobie popularność na całym globie. W rodzimej Japonii - Matcha na przestrzeni dziejów miała przeróżne zastosowanie – głównie w celu przeciwdziałania rozmaitym problemom natury medycznej. Uważano, iż napar ten ma niezwykłe właściwości prozdrowotne, lecz niewiele było dowodów potwierdzających to przekonanie. Obecnie grupa badaczy z Uniwersytetu Kumamoto wykazała, że lękliwe zachowania u myszy zostały znacznie zredukowane po konsumpcji sproszkowanej Matchy, bądź jej ekstraktu. Efekt ten wydaje się być spowodowany uruchomieniem mechanizmów prowadzących do aktywacji receptorów dopaminy D1 oraz serotoniny 5-HT1A w mózgu. Oba wyżej wymienione są bowiem ściśle skorelowane z odczuwaniem lęku.
„Wg rezultatów nowo przeprowadzonych badań, herbata Matcha może znacznie zredukować lęk. Myszy, którym podawano ekstrakt z Matchy, wykazywały znaczną redukcję zachowań lękliwych. Efekt finalny eksperymentu to rezultat aktywującego wpływu Matchy na receptory serotoninowe i dopaminowe.” – Uniwersytet Kumamoto
Czym właściwie jest Matcha i w jakiej formie powinno się ją spożywać?
Dostępna na rynku popularna herbata ma postać precyzyjnie zmielonego pudru, pozyskiwanego ze świeżych, dojrzewających w cieniu (miejsce zacienione w 90%), liści krzewów zielonej herbaty Camellia sinensis. Herbata ta zyskała sobie smakoszy na całym świecie. W Japonii po dziś dzień ma liczne zastosowanie medyczne, takie jak:
- pomoc w zrelaksowaniu się – otóż Matcha świetnie uspokaja, co potwierdza jej ponad 1000-letnia historia, gdzie była regularnie konsumowana przez taoistów i japońskich buddyjskich mnichów zen, którzy uzyskiwali dzięki temu wewnętrzny spokój oraz utrzymywali jasność umysłu podczas długich medytacji. Za te procesy odpowiada zawarta w liściach Matchy L-teanina, która wywołuje uczucie spokoju, nie powodując przy tym senności – wprowadza nas zatem w stan podobny do tego, osiąganego podczas procesu medytacji;
- poprawa pamięci i koncentracji – jako, że Matcha utrzymuje optymalny poziom dopaminy i serotoniny w mózgu – jej konsumpcja może okazać się zbawiennym wpływem na nasze ogólne samopoczucie, a im to ostatnie lepsze – tym większe osiągi naszej pamięci, koncentracji, czy kreatywności. Zarówno serotonina, jak i dopamina są bardzo istotnymi neuroprzekaźnikami, biorącymi udział w takich procesach, jak: sen, zdolności motywacyjne, czy też zdolność do odczuwania przyjemności. Serotonina „informuje” nasz organizm, kiedy ten potrzebuje snu, albo o konieczności wyregulowania ciśnienia krwi. Jej niedobór prowadzi do znacznego obniżenia nastroju, a w skrajnych przypadkach – do głębokiej depresji. Dopamina – główny neuroprzekaźnik z grupy katecholamin – stanowi podstawę procesów motywacyjnych oraz odpowiada za naszą chęć do uczenia się, działania i ciekawość tego, co nieznane;
- wzrost energii i wytrzymałości – starożytni Samuraje pili Matchę przed wyprawami bitewnymi, traktując ją jako swoisty energetyk. Matcha jest bogatym źródłem L-teaniny oraz innych substancji odżywczych, mających korzystny wpływ na odporność naszych organizmów. A poziom energii po wypiciu jednej filiżanki może się utrzymywać aż do 6 godzin! Mimo tego, że Matcha zawiera również kofeinę, spożycie jej nie powoduje efektów ubocznych, typowych po konsumpcji napojów kofeinowych. Uczucie przypływu energii jest znacznie stabilniejsze, nie doświadczymy też tzw. „zjazdu” po ustaniu działania herbaty. 80 mg kofeiny zawartej w filiżance Matchy odpowiada 90-150 miligramom w filiżance kawy;
- zapobieganie otyłości – Matcha to idealny „spalacz kalorii”. Przyspiesza nasz metabolizm do tego stopnia, iż powoduje aż 4-krotnie szybsze spalanie tłuszczu. W przeciwieństwie do wielu innych dostępnych suplementów, Matcha jest produktem w 100% naturalnym, nie powodującym żadnych przykrych dolegliwości, takich jak np.: przyspieszone tętno, czy podwyższone ciśnienie krwi;
- porcja mocy dla układu immunologicznego – liczne antyoksydanty zawarte w naparze z Matchy to nie tylko skuteczna walka z wolnymi rodnikami, lecz także właściwości antybiotyczne, antybakteryjne i antywirusowe oraz korzystny wpływ na kondycję naszej skóry. Jedna filiżanka dostarcza mianowicie znaczne ilości witaminy A i C, potasu, wapnia oraz żelaza;
- obniżanie poziomu złego cholesterolu – najnowsze badania sugerują, że regularne picie Matchy obniża poziom tzw. złego cholesterolu LDL, na korzyść zwyżki cholesterolu dobrego HDL. Wśród mężczyzn regularnie konsumujących tę herbatę, zaobserwowano ponadto rzadszą zapadalność na choroby serca, aż o 11% (American Journal of Clinical Nutrition, raport z roku 2011);
- precyzyjne oczyszczenie organizmu ze wszelkich toksyn – a wszystko to za sprawą wysokiej zawartości chlorofilu, barwiącego liście Matchy na intensywny zielony kolor. Dzięki temu, że liście przez ostatnie trzy tygodnie przed zbiorem dojrzewają w mocno zacienionym mikroklimacie, ilość zawartego w nich chlorofilu wzrasta, co przekłada się na wysokie właściwości oczyszczające.
Wróciwszy natomiast do wpływu herbaty na obniżenie stanów lękowych… Doświadczenie zostało przeprowadzone na myszach, które umieszczono w warunkach tzw. „uniesionego labiryntu krzyżowego”, używanego zazwyczaj w celu zbadania poziomu lęku u gryzoni, które doświadczywszy silnego stresu, skupiają się przez dłuższy czas na zamkniętym ramieniu labiryntu. Eksperyment wykazał, iż po podaniu proszku bądź ekstraktu z Matchy, poziom lęku znacząco się obniżył, a myszy zaczęły się skupiać na ramieniu otwartym. Dodatkowo zaobserwowano, że jeszcze silniejszy efekt ekstraktu można uzyskać dzięki użyciu 80% etanolu, w porównaniu z ekstraktem poddanym działaniu gorącej wody. Innymi słowy – słabo rozpuszczalny w wodzie ekstrakt z Matchy ma znacznie silniejsze właściwości przeciwlękowe, niż jej komponent, który woda rozpuszcza bez kłopotu. Dalsze farmakologiczne analizy behawioralne dowiodły, iż herbata i jej ekstrakty redukują lęk poprzez aktywizację serotoniny 5-HT1A oraz dopaminy D1 w mózgu.
„Chociaż kolejne badania epidemiologiczne są konieczne, rezultaty naszych dotychczasowych prac jasno pokazują, że Matcha, traktowana od wieków jako farmaceutyk, może być całkiem korzystna dla naszego organizmu” – powiedział kierownik naukowy, dr Yuki Kurauchi – „Mamy nadzieję, że nasze badania nad Matchą pozwolą na ogólnoświatowe czerpanie z jej prozdrowotnych benefitów”.
Podsumowując – przeciwlękowe właściwości Matchy zaobserwowane u gryzoni to efekt uaktywnienia receptorów serotoniny i dopaminy w mózgu.
Matcha jest uznawana za korzystną dla funkcjonowania naszych szarych komórek, jednakże tylko kilka badań naukowych wykazało wpływ Matchy na nasz stan psychiczny. Powyżej ocenie został poddany jedynie jej wpływ na redukcję stanów lękowych. Przeprowadzony eksperyment pozwolił także ujawnić mechanizm działania Matchy, będący przyczynkiem dla takiego efektu. Otóż regularne spożywanie tej herbaty uaktywnia dwa, niezwykle istotne dla naszego najważniejszego organu, neuroprzekaźniki, a mianowicie serotoninę oraz dopaminę – odpowiedzialne za nasze samopoczucie, w tym odczuwanie niepokoju i lęku.